Pisanie i czytanie metodą Montessori – w metodzie Montessori nauka pisania poprzedza naukę czytania, choć nabywanie obu umiejętności jest ze sobą nierozerwalnie powiązane. Bardzo często dzieci próbują pisać słowa, ale nie potrafią przeczytać tego co napisały. Dzieje się tak ponieważ dziecku jest łatwiej składać wyrazy z poszczególnych liter niż je czytać. Nauka pisania stanowi jednak fundament do nauki czytania.
Pisanie i czytanie metodą Montessori – Nauka pisania
Pisanie i czytanie metodą Montessori jest złożonym działaniem, które oprócz zdolności intelektualnych, umysłowych, wymaga również zdolności manualnych.
Podczas pisania występują dwa różne ruchy stanowiące mechanizm motoryczny pisania: ruch związany z trzymaniem przyrządu do pisania oraz ruch związany z odtworzeniem kształtu litery . Aby coś napisać, niezbędne jest wystąpienie obu ruchów jednocześnie. Ale dopiero, gdy zdolności te zostaną opanowane i połączone ze zdolnościami intelektualnymi, ręka i umysł dziecka będą gotowe- wtedy będą w stanie przenieść swoje myśli na papier.
W pedagogice Montessori nauka pisania obejmuje następujące etapy działań :
- mające na celu wprawianie w ruch mechanizmu mięśniowego: ćwiczenia życia codziennego, wykręcanie, wyciskanie, chwyt kleszczowy, ćwiczenia kształcenia zmysłów, ćwiczenia ręki za pomocą metalowych ramek, wycinanie nożyczkami
- wywołanie wrażenia wzrokowego, dotykowego i mięśniowego liter oraz zapamiętania ruchów niezbędnych przy pisaniu danej litery poprzez pokazanie tabliczki z literą, podanie jej nazwy wraz z równoczesnym wodzeniem po nich palcem- szorstki alfabet (alfabet z literami z papieru ściernego naklejonymi na tabliczki), pisanie w piasku, malowanie palcami
- porównywanie i rozpoznawanie liter po usłyszeniu jej dźwięku, gry dźwiękowe, nauka rymów, przeciwieństw i homonimów
- wymawianie nazw wskazanych liter
- składanie wyrazu z ruchomego alfabetu, układanki językowe
- głośne wymawianie słowa przez nauczyciela/rodzica, akcentując najpierw pierwszą, a później kolejne głoski, a dziecko układa po kolei litery z ruchomego alfabetu; rozwija to umiejętność analizy i prowadzi do skojarzenia obrazu graficznego z dźwiękiem litery.
- pisanie w kolorowej liniaturze
- podpisywanie obrazków
Pisanie i czytanie metodą Montessori – Nauka czytania
Według pedagogiki Montessori nauka pisania obejmuje etap do momentu, kiedy dziecko potrafi czytać pojedyncze dźwięki. Nauka czytania polega na nabyciu umiejętności rozpoznawania wyrazu i rozumienia tego co przeczytało. Czytanie wystąpi z chwilą umiejętności syntezy liter w wyrazy.
Pisanie i czytanie metodą Montessori, wymaga przygotowania odpowiednich pomocy. Jedną z takich pomocy Montessori do nauki czytania jest materiał językowy podzielony zgodnie z zasadą izolacji trudności i jej stopniowania. Poziom różowy to są krótkie wyrazy fonetyczne, poziom niebieski to długie wyrazy fonetyczne, a poziom zielony to wyrazy niefonetyczne. Materiały pokazujemy dziecku w określonej kolejności, jeśli opanuje poziom różowy, można przejść do poziomu niebieskiego, a potem do zielonego. Na początek pudełko językowe, gdzie pokazuje się dziecku kartonik z zapisem graficznym nazwy przedmiotu, następnie dziecko głoskuje wyraz, potem coraz szybciej aż dźwięki skleją się w jedno słowo, a kiedy zrozumie jego treść kładzie go na kartoniku z odpowiednim obrazkiem. Po opanowaniu tego elementu materiału przechodzi się do czytania małych książeczek, list, lotto i książek.
Jednym z kolejnych ćwiczeń jest zabawa z tzw. koszyczkiem językowym, w którym znajdują się przedmioty o krótkiej fonetycznej nazwie. Dziecko wyjmuje z koszyczka przedmioty i nazywa je, nauczyciel/rodzic pisze na pasku papieru nazwę przedmiotu i prosi dziecko o podanie tego, co napisał.
Pomocne są również karty ze zdaniami napisanymi w formie poleceń. Dziecko odczytuje treść polecenia, a następnie je wykonuje. Oraz karty trójdzielne i naukowe, gdzie dziecko ogląda ilustrację i czyta podpis. Dzięki temu nie tylko doskonali umiejętność czytania, ale przede wszystkim kojarzy obraz ze znakiem graficznym – podobnie jak w czytaniu globalnym.